In de spoorweg-branche zijn verschillende weerelementen van belang voor de uitvoering van de dienst. Wind en sneeuwval bijvoorbeeld liggen voor de hand. Maar ook hitte en instraling van de zon kunnen van grote invloed zijn op de dienstuitvoer.
Hitte op het spoor geeft aanleiding tot een aantal maatregelen. Zo kun je denken aan het activeren van airco, of de beschikbaarheid van water in noodgevallen. Reizigers kunnen onwel worden en dat geldt natuurlijk ook voor personeel. Door dit van te voren te weten, kun je de maatregelen die nodig zijn plannen en kom je niet voor verrassingen te staan.
Nu brengen deze zaken niet direct de dienstuitvoer in gevaar, maar eerder het welzijn van de reiziger. Voor de dienstuitvoer kan hitte en instraling van de zon echter ook een groot probleem zijn of worden. De temperatuur van de lucht, maar ook de directe instraling, hebben invloed op de temperatuur die de spoorstaven krijgen. Bij verandering van temperatuur zetten spoorstaven uit, of krimpen juist, wat kan leiden tot spoorspatting.
Foto: Hugo Kuipers (Oosterbeek)
Spoorspatting
Vroeger werd gebruik gemaakt van voegen tussen de spoorstaven om deze bewegingen op te vangen. Tegenwoordig wordt gebruik gemaakt van voegloos spoor; spoor wat is gelast tot één stuk. Voegloos spoor kan de spanningen door het uitzetten en krimpen van een metalen spoorstaaf volledig opvangen. Maar er zijn ook plaatsen waar het niet mogelijk is om voegloos spoor aan te leggen. Dan moet je denken aan lange bruggen en dan wordt gebruik gemaakt van compensatielassen. Dit zijn kleine openingen tussen de spoorstaven die krimpen en uitzetting op kunnen vangen.
Bij extreme hitte (in combinatie met hoge instraling) kan de temperatuur van de spoorstaven zo hoog oplopen dat de uitzetting aan de limiet komt. Daarnaast kan het zijn dat bruggen na opening niet meer dicht kunnen, doordat uitgezet materiaal dit belemmert.
Meer gevolgen
Hitte kan ook gevolgen hebben rond het spoor. Daarbij moet gedacht worden aan de kans op biels- of bermbranden, vooral als er een combinatie is met een lange droge periode. En hitte kan leiden tot wissel- en/of computerstoringen. Ook jongeren die vanaf spoorbruggen het water in willen springen vormen op sommige trajecten een gevaar.
Door vroegtijdig te waarschuwen voor de weerextremen kan men zich erop voorbereiden en kritische punten monitoren en voorzorgsmaatregelen te nemen.
