Talrijke sneeuwbuien en veel wind: dat zijn de kenmerken van een zogeheten polar low, een actieve sneeuwdepressie die in Nederland vrij zeldzaam is. Vaak levert een polar low een flink pak sneeuw op, wat in combinatie met sneeuwjacht een winterse uitdaging voor gladheidsbestrijders kan opleveren.
Een polar low komt vaak tot ontwikkeling boven de Noorse Zee of Noordzee, en op satellietbeelden lijkt de krul van een polar low vaak op een kleine versie van een orkaan. Bij een krachtig polar low kan zich zelfs een bewolkingsvrij oog in het midden van de depressie vormen, en daarom wordt soms ook de term ‘arctische orkaan’ gebruikt. De hoogste windstoten blijven echter ver uit de buurt van windsnelheden die een orkaan in tropische regio’s kan bereiken. Een ander belangrijk kenmerk is de korte levensduur. Polar lows kunnen zich in een rap tempo ontwikkelen, maar verdwijnen ook relatief snel. Vaak is de levensduur niet langer dan 48 uur.
Een polar low zien we niet elke winter; voor het ontstaan zijn namelijk bepaalde ingrediënten nodig. Allereerst een uitbraak van zeer koude bovenlucht uit de poolstreken op 5500 meter hoogte. Daarnaast moet de watertemperatuur van de Noordzee idealiter vrij warm zijn (8 tot 10 graden). Door het grote temperatuurverschil ontstaan stijgende luchtbewegingen van vochtige en relatief warme lucht, en dit kan verder uitgroeien tot een kleinschalig lagedrukgebied.
Veel wind en onweer
Eerder beschreven we al de gelijkenissen met een orkaan. Zoals op de afbeelding hierboven te zien is, is de temperatuur van de kern van een polar low vaak hoger dan de temperatuur eromheen. Rondom de kern bevinden zich intense sneeuwbuien, die soms ook gepaard gaan met onweer. Aan de west- en zuidflank van het polar low vinden we vaak de hoogste windstoten. Deze kunnen oplopen tot maar liefst 90 km/uur. Bovendien gaat dit weersverschijnsel vaak gepaard met een plotselinge en sterke temperatuurdaling, waardoor het risico op bevriezing toeneemt.
Polar low van 19 januari 2023
De laatste keer dat een polar low boven Nederland werd waargenomen, ligt alweer een aantal jaar terug. Aan de kust werden toen zware windstoten van 75 tot 80 km/uur geregistreerd. In het binnenland bleven de windstoten beperkt. Onder meer op de Veluwe, in het midden en oosten van Brabant en in Limburg viel een laagje sneeuw van 2 tot 7 cm. Vooral rondom Eindhoven liep het verkeer volledig vast. Elders vormde zich een dun laagje van enkele centimeters.
19 januari 2023, natte sneeuw in Oirschot. Foto: Peter van der Schoot
