We bevinden ons zo’n beetje halverwege het gladheidseizoen en dus is het goed om de tussenbalans op te maken. Wat heeft de winter tot nu toe aan strooiacties opgeleverd?
Meteorologische winter
Voor meteorologen start de winter op 1 december en deze duurt tot 1 maart en feitelijk zijn we nu op de helft. Het gladheidseizoen rekt zich vaak wat langer uit; meestal van 1 november tot 1 april, waarvan de eerste helft van november en de tweede helft van maart vaak zeer beperkte gladheid opleveren. Uitzonderingen daargelaten uiteraard; vorig jaar beleefden we een extreem koude aprilmaand met in de eerste week zelfs nog sneeuw. Het is nu een mooi moment om eens terug te blikken op de eerste helft van het gladheidseizoen.
Eerste grootschalige strooiacties
De novembermaand staat normaal gesproken in het teken van de eerste voorzichtige strooiacties. Bruggen en viaducten koelen als eerste snel af en gemeentes en provincies hebben vaak ook speciale condensatieroutes om bruggen en viaducten te strooien om zo niet overbodige wegen in het zout te leggen. In november zit er vaak nog veel bodemwarmte in de ondergrond, waardoor bij koude nachten gewone wegen nog veelal boven nul blijven. Bruggen en viaducten hebben dat niet waardoor ze snel afkoelen. Begin november zijn her en der een aantal strooiacties uitgevoerd, maar veelal op lokale schaal.
Op bruggen en viaducten wordt vaak als eerste een strooiactie uitgevoerd. Foto van Ben Saanen.
De eerste grootschalige strooiacties vonden eind november plaats. Vaak is de bodemwarmte in december zo ver afgenomen dat ook op deze wegen de kans op een wegdektemperatuur onder het vriespunt toeneemt. Dit jaar was dat in de laatste dagen van november het geval. Op 27 november viel er in delen van Brabant zelfs een beetje sneeuw en koelde het in de nacht naar 28 november stevig af. Grote delen van het zuiden van het land hadden te maken met bevriezingsgladheid en dus moesten de strooiwagens daar de weg op. De eerste grootschalige strooiactie vond plaats op zondagavond 28 en maandagochtend 29 november. In het hele land gingen de strooiwagens massaal de weg op. Een combinatie van neerslag, gevolgd door brede opklaringen betekende natte wegen die snel afkoelden tot onder het vriespunt en dus een grote kans op bevriezingsgladheid.
Eind november kwam het op een aantal plaatsen tot sneeuwval wat lokaal tot gladheid leidde (Foto: Wouter van Bernebeek).
Een drukke kerstperiode en een luw oud & nieuw
In de eerste helft van december zijn gemeentes en provincies een aantal keer over moeten gaan tot een strooiactie. Zo trok er in de nacht van 7 op 8 december een neerslaggebied over waarbij regen overging in sneeuw. Op een aantal plaatsen moest er sneeuw geruimd worden en is er een aantal keer gestrooid. De sneeuw was overdag vrij snel weer verdwenen. Ook op 11 en 12 december moest er een aantal keer uitgerukt worden vanwege bevriezingsgladheid.
Prachtige ochtend met rijpvorming. Foto van Angelina van Dreumel.
Eind december breekt de periode aan met de kerstdagen. De winter kwam toch even dichtbij en er werd zelfs serieus gesproken over een witte Kerst. Dit bleef tot op het laatste moment onduidelijk, want een ‘gevecht’ tussen koude en zachtere lucht zou ergens in onze omgeving plaatsvinden. Uiteindelijk liep dat met een sisser af, maar we beleefden wel degelijk koude kerstdagen. Zelfs de koudste in 20 jaar. Overigens begon het al de dagen voor de Kerst. Op 23 december trok een neerslaggebied over de noordelijke helft van het land. Het kwam tot ijzel wat een zeer lastige vorm van gladheid is om te bestrijden. Op de 24e was het vervolgens erg zacht, maar de kerstdagen en de 27e moesten de strooiwagens geregeld de weg op voor een strooiactie. Een drukke Kerst dus, maar hoe anders was het met oud & nieuw. Er hoefde niet naar de gladheid omgekeken te worden, want we beleefden de zachtste oud & nieuw ooit gemeten. In de nacht lag de temperatuur veelal rond 10 graden.
Vlak voor de kerst kwam het nog een keer tot gevaarlijke ijzel in het noorden van het land. Foto: Ton Wesselius.
En het nieuwe jaar?
Het begin van het jaar begon zacht, waarna de temperatuur weer rond de norm voor begin januari zakte. Een aantal keer moest er al gestrooid worden dit jaar. Het waren soms een paar lastige situatie met buien en vervolgens opklaringen. De timing is dan essentieel en daarbij een goed contact tussen de meteoroloog en de gladheidscoördinator. Een actie plannen precies na de laatste buien en voordat het wegdek onder het vriespunt uitkomt.
Van serieuze sneeuwval is nog weinig sprake geweest en ook de komende periode lijkt dat nog niet in het verschiet te liggen. Lees hier meer over de verwachting voor de komende periode (link naar 30daagse tekst van donderdag/vrijdag).
Rijpvorming in Limburg. Foto van Ria Gerards.
Leer van de praktijkvoorbeelden
Wat kun je als gladheidcoördinator leren van de gladheidsbestrijding van vorige winter?
We zetten drie praktijkvoorbeelden en het daaropvolgende strooibeleid van provincies en gemeenten voor je op een rij. Wie weet krijg jij dit gladheidseizoen met soortgelijke situaties te maken.
