Als het helder is in de winter zien we het vaak gebeuren: stralingskou. Overdag is het dan met een zonnetje vrij aangenaam, maar in de nachten kan het dan flink afkoelen. Hoe groot is de kans op gladheid in dit soort situaties?
Hogedruk aan zet
Als we spreken over stralingskou dan hebben we het altijd over uitstraling van warmte bij heldere weercondities. Er ligt dan een hogedrukgebied over of in de buurt van ons land waardoor het bij weinig wind en helder weer flink kan afkoelen.
Wat in zo'n situatie wel een risico is, is de vorming van mist waardoor de afkoeling enigszins beperkt wordt. Ontstaat er mist dan zorgt dat ervoor dat de temperatuurdaling geremd wordt. En als je wil spreken over stralingskou dan is er in de meeste gevallen maar heel weinig wind. Koude lucht is zwaar en zakt dan naar beneden. Vooral dicht bij de grond is het dan koud, terwijl het wat hogerop juist warmer is (warme lucht is licht). We spreken dan ook wel van een inversie. Wind zorgt ervoor dat deze warme en koudere lucht gaan mengen en dat het dus minder koud wordt.
Een hogedrukgebied in de buurt levert vaak stralingskou op, mits er niet te veel mist ontstaat.
Droge kou
Wat we in bovenstaande animatie zien is dat het hogedrukgebied iets richting het oosten trekt. De wind wordt daardoor wat meer zuid tot zuidoostelijk. Dat kan voor wat drogere lucht zorgen. Mist ontstaat dan wel, maar het is vaak maar een dunne laag. Deze lost al vrij snel op.
Hebben we te maken met een hogedrukgebied boven Scandinavië dan is de wind oostelijker en vanuit die hoek stroomt vaak nog drogere lucht het land in. De dauwpunten liggen daardoor heel laag en dat betekent ook dat wegen gewoon droog zullen blijven. Condensatie kan dan niet plaatsvinden en gladheid speelt dan ook geen rol. Als het vijf graden vriest wil dat dus zeker niet altijd zeggen dat het ook glad wordt, want voor gladheid is naast kou ook vocht nodig. In situaties waarin mist ontstaat is wel meer vocht aanwezig en lopen vooral bruggen en viaducten een risico op condensatiegladheid. Lees hier meer over de verschillende gladheidssoorten.
Hebben we te maken met een weersituatie waarbij het overdag flink afkoelt en overdag weer redelijk opwarmt (doordat het helder is schijnt ook de zon overdag) dan zien we dat in welbekende pluim vaak terug in de vorm van een mooie zaagtand. Ligt er een mooie wolkendeken over ons land heen dan zul je zien dat de temperatuur tussen dag en nacht klein is. Er is dan geen sprake van dagelijkse gang.
Deze pluim is uit 2018. We hadden hier te maken met een hogedrukgebied dat zich uitstrekte van de Noordzee tot Scandinavië. Boven ons land stond weinig wind, maar wel met de voorkeur uit oost tot noordoost. Er werd toen ook droge lucht aangevoerd.
Infraroodmeting
Als we een hogedrukgebied in de buurt hebben liggen en de verwachting is dat het helder is met weinig wind dan koelt het stevig af. Dat zijn ook vaak de nachten waarin een infraroodmeting gehouden kan worden. Met een infraroodmeting wordt bedoeld dat gemeentes en provincies de weg op gaan om koude punten te lokaliseren. Als deze punten in kaart zijn gebracht weet de gemeente of provincie wat de koudste punten zijn en waar ze het beste een gladheidsmeldsysteem (GMS) of IOT-sensor kunnen plaatsen.
Infoplaza kan hierbij een rol spelen. Als er een IOT-sensor is geplaatst dan kan Infoplaza de wegen bewaken op gladheid. Zij kunnen zo inschatten of er gestrooid moet worden en kunnen dan zo ook strooirondes uitsparen. Dat is zowel goed voor de portemonnee als voor het milieu (er komt geen overbodige hoeveelheid zout op de weg en in de berm terecht). Wil je meer informatie dan kan je altijd contact met ons opnemen:
